1.GİRİŞ
Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin hızla ilerlemesi; eğitimde yeniliklerin doğmasına var olanların da modern teknoloji araçlar vasıtasıyla daha da hızlanmasına neden olmuştur. Dolayısıyla eğitimde yeni kurumlar ve olguların gelişmesi sağlanmıştır. Bu kurumların gelişmesiyle de; çağdaş eğitim, çağdaş üniversite modelleri oluşmuştur.
Bilgi toplumu olma yolundaki hedefimize ulaşmak için de teknolojiyi kullanmak kaçınılmaz olmuştur. Teknoloji, çağdaş insanın yaşamının en etkin bir öğesi olma yolunda hızla ilerlemektedir.
Teknoloji Destekli Eğitim Uzaktan Eğitimin temelini oluşturduğuna göre; O halde Teknoloji Destekli Eğitim nedir? sorusuna şu cevabı vermek mümkündür.
“Teknoloji Destekli Eğitim; Ağ üzerinden erişilebilen, LAN, Intranet, Internet, çok ortamlılık (Multimedia) özelliklerine sahip, etkileşimli olarak hazırlanmış, pedagojik özellikleri olan, bilgi aktarmanın yanı sıra beceri kazandırmaya yönelik, eğitim alanların performanslarının bilgisayar tarafından otomatik değerlendirilebildiği ve kaydedilebildiği, herkesin kendi bilgi seviyesinden kendi algılama ve kavrama hızına göre ilerleyebildiği ve kendilerine uygun zaman ve yerde eğitim alabilmelerine olanak sağlayan kurs malzemelerinin kullanılarak yapıldığı uygulamadır” diye ifade etmek mümkündür..
Eğitim alanında birçok teknolojinin kullanımıyla öğrenci üzerindeki eğitim öğretim alanında yenilikler birbirlerini kovalamış, verimlilik de artmaya devam etmiştir. Bu gelişimler eğitimin sınırlarını zorlayarak okul ve sınıf dışına taşmıştır. Bu gelişmelerin sonucunda Uzaktan Eğitim Kavramı doğarak yaşam boyu eğitim, sınırsız eğitim, kendi kendine öğrenme olguları gelişmiştir.
Uzaktan Eğitim; çağdaş bir eğitim modelidir. Uzaktan Eğitim, farklı zaman ve mekanlarda öğretmen ve öğrencinin ayrı olduğu mekanlarda çoklu ortam desteği ile gerçekleştirilen eğitim uygulamaları olarak tanımlanabilir.
Uzaktan Egitimde Ögretmenin Rolü
Uzaktan egitimde etkilesimin gelistirilmesi için yapılan çalımsalar esnasında akademik çevreler kampüsteki egitmenler ve öğrencilerin nasıl iletisim kurduklarını daha yakından incelemislerdir. Birçok akademisyen, online eğitimde iletisimin daha çok katılımı motive ettigini hissetmistir. Uzaktan egitim alan ögrenciler egitimlerinde geleneksel yöntemlerle egitim alanlara nazaran daha fazla sorumluluk tasımaktadır. Bu ögrenciler sınıfta oturup pasif bir sekilde ders dinleyemezler, en az dersi sunan ögretmenler kadar derse katılmak ve
karsılıklı etkilesim kurmak zorundadırlar. Uzaktan egitim alan ögrenciler, ögretmen bir soru ortaya attıgında gerçekten kaliteli düsünceler öne sürer ve güzel bir tartısma ortamı olustururlar. Buna herkesin katılması beklenir. Uzaktan egitim alan ögrenciler cografi olarak farklı bölgelerde olabilir, fakat egitmenler bu ögrencileri geleneksel yöntemlerdekini
aratmayacak seviyede bir katılım ve etkilesime zorlamaktadır. Belki kalkan kasları göremeyeceksiniz, fakat cevap vermeden önce düsünebilme imkanınız olacak.
Aynı odada bulunan biriyle konusurken, yüz ifadeleri, vücut dili ve ses tonu ile de aranızdaki iletisimi destekleyebilirsiniz. Diger yandan, online bir konusmada katılımcı bir cevap vermeden önce ne söyleyecegini düsünebilir. Bu, utangaç kimseler ya da konusmadan önce düsünmeyi seven insanlar için oldukça faydalıdır. Sınıfta, tartısmalar esnasında fikirlerini baskın bir sekilde yansıtan insanlar, bu konuları online tartısırken aynı seyi yapamayacaklardır. Online egitim programlarında bulunan ögrenciler geriye dönüp daha önce geçmis olan bir tartısmada neler söylendigine göz atabilir, ortaya konan fikirleri daha iyi bir
sekilde sindirebilirler. Canlı bir konusmada, yani geleneksel egitim sınıflarında yapılan tartısmalarda ise konusmalar kaydedilmedigi sürece bu imkansızdır. Sanal Dünyada Ögretmenin Rolü Modern teknoloji yazılı materyallerin maliyetini oldukça azaltırken, yayınların hacminde büyük bir artıs meydana gelmis olsa bile hala en pahalı iletisim aracı
olmayı sürdürmeye devam etmektedir. Bunun yanı sıra, birçok yazılı materyal kullanıcılara ulasmadan önce birçok islemden geçmek zorundadır. Bilimsel yayınlar genellikle bir gözden geçirme islemine tabi tutulur. Sonuç olarak makaleler ve kitapların belli seviyede bir otoriteyi de beraberinde getirdigi söylenebilir. Bir eser ortaya konuldugunda, yayınlanmaya deger olup olmadıgı bir gözlemciler grubu tarafından muhakeme edilir. Internet alanındaki hızlı
gelismeyle birlikte, elektronik yayıncılık oldukça ucuz hale gelmistir. Ayrıca bu yayınlar tamamen kontrol dısına çıkmıstır. Ögretmen, egitici, ders yöneticisi gibi sıfatları olan dersi veren eleman dersi, hazırlayan ekipten olabilecegi gibi, sadece konu danısmanı, konusunda egitme deneyimi olan kisilerden olmalıdır. Ancak, çevrimiçi (online) egiticinin ortama özgü özellikleri olup bunlar geleneksel ögretmen rolünden farklıdır. Burada, egitmen, tek ya da ana bilgi kaynagı olmaktan ziyade, ögrenme yöneticisi, kaynak saglayıcısı ve yol gösterisi rolünü üstlenir. Ögrencinin bilgiyi bulması, anlaması, özümsemesi ve uygulamasında yardımcı olur. Ögrencilerin performansını izler ve dönüt saglar. Isi, ögrencinin bu faklı ögrenme ortamında en iyi uyumu saglamasına ve basarılı olmasına yardımcı olmaktır.
Ögretmenin Rolünün Genislemesi
Çagdas egitimde ögretmen, bir yönetici olarak kabul edilmektedir. Bu yönetici ögretmen, özel hedeflerini hazırlamakta, onları en kısa yoldan, az külfetle ve en kısa zamanda gerçeklestirecek sekilde ögrenme kaynaklarını düzenlemektedir. Ögrencilerin de motivasyonlarını yükseltmek için çabalar harcamaktadır. Daha sonra kullandıgı yöntemlerin etkinligini ögrenmek için yaptıklarını degerlendirmektedir. Egitim teknolojisi, bu görevleri yapmasında ögretmene yardımcı olmaktadır. Böylece egitim teknolojisi ögretmenin görevlerini genisletirken onu gereksiz islerden uzaklastırmaktadır.
Öğrenciden Kaynaklanan:
Öğrenciden kaynaklanan problemler birçok kategoriye ayrılabilir. Maliyet, geri-besleme ve öğretmenle görüşme, öğrenci desteği, yabancılık ve yalnızlık, deneyim eksikliği.
Geri-besleme ve öğretmenle görüşme:
Geri-beslemenin ve öğretmenle görüşmenin azlığı öğrencide derse karşı ilgisizlik meydana getirir. Çünkü günlük ya da haftalık yüz yüze görüşmenin olmamsı öğrencide kendi kendini değerlendirme güçlüğü doğurur. Keegan(1986) da bu durumu; uzaklık öğretmen ve örgenci arasındaki hayati bağı koparmıştır diye açıklamıştır. Bu bağ kurumsal çabalarla yeniden kurulmalı, böylece öğretme öğrenme arasındaki işlem tekrar yapılandırılmalıdır.
Geri-beslemenin ve öğretmenle görüşmenin azlığı öğrencide derse karşı ilgisizlik meydana getirir. Çünkü günlük ya da haftalık yüz yüze görüşmenin olmamsı öğrencide kendi kendini değerlendirme güçlüğü doğurur. Keegan(1986) da bu durumu; uzaklık öğretmen ve örgenci arasındaki hayati bağı koparmıştır diye açıklamıştır. Bu bağ kurumsal çabalarla yeniden kurulmalı, böylece öğretme öğrenme arasındaki işlem tekrar yapılandırılmalıdır.
Destek ve servis:
Özel hoca sağlama, akademik planlayıcı ve teknik asistan gibi bazı destek ve servislerin azlığı da öğrencinin derse olan ilgisini azaltır. Uzaktan eğitim programı planlanırken öğrenciler için gerekli olan destek göz ardı edilmemelidir.
Akademik danışman örgenciye programı zamanında bitirmesi için yardımcı olur.
Özel hoca sağlama, akademik planlayıcı ve teknik asistan gibi bazı destek ve servislerin azlığı da öğrencinin derse olan ilgisini azaltır. Uzaktan eğitim programı planlanırken öğrenciler için gerekli olan destek göz ardı edilmemelidir.
Akademik danışman örgenciye programı zamanında bitirmesi için yardımcı olur.
Yalnızlık:
Her öğrenci okuldaki toplumun bir parçası olmak ister. Uzaktan eğitimdeki uzaklık öğrenciyi birçok aktiviteden uzak tutar. Öğrencinin içine düştüğü yalnızlık derslere olan ilgisinin azalmasına yol açar.
Her öğrenci okuldaki toplumun bir parçası olmak ister. Uzaktan eğitimdeki uzaklık öğrenciyi birçok aktiviteden uzak tutar. Öğrencinin içine düştüğü yalnızlık derslere olan ilgisinin azalmasına yol açar.
Deneyim Eksikliği:
Öğrencinin teknik konulara eksikliği derse olan ilgide azalmaya sebep olur. Uzaktan eğitimdeki elektronik ortamın kullanımı bilgisayar becerisi az olan öğrenciyi yoksun bırakır. Öğrenciler elektronik tabanlı bilgileri almak durumundadırlar ve bu durum teknolojiyle arası iyi olmayan öğrenci için problem teşkil eder.
Öğrencinin teknik konulara eksikliği derse olan ilgide azalmaya sebep olur. Uzaktan eğitimdeki elektronik ortamın kullanımı bilgisayar becerisi az olan öğrenciyi yoksun bırakır. Öğrenciler elektronik tabanlı bilgileri almak durumundadırlar ve bu durum teknolojiyle arası iyi olmayan öğrenci için problem teşkil eder.
Öğretmenden Kaynaklanan:
Öğretmenden kaynaklanan sebepler bir kaç bölüme ayrılır.
Öğrenciyle iletişim kurmamak:
Forum, sohbet gibi konuşma ve soru sorma ortamlarında öğrenicin sorusuna geç cevap vermek ya da vermemek öğrencinin ilgisini azaltır ve bu öğrencinin derse tekrar geri dönmesi çok zordur.
Forum, sohbet gibi konuşma ve soru sorma ortamlarında öğrenicin sorusuna geç cevap vermek ya da vermemek öğrencinin ilgisini azaltır ve bu öğrencinin derse tekrar geri dönmesi çok zordur.
Dönem başında belirlenen teknolojinin kullanılmamsı:
Öğretmen dönem başında belirlediği teknolojiyi kullanmaz ya da belirtmediği başka bir teknolojiyi kullanırsa bu durum öğrencide problem oluşturur. Öğrencinin dersi takip etmesi için gerekli ortam ortadan kalkmış olur ve öğrenci ders takibini bırakır.
Öğretmen dönem başında belirlediği teknolojiyi kullanmaz ya da belirtmediği başka bir teknolojiyi kullanırsa bu durum öğrencide problem oluşturur. Öğrencinin dersi takip etmesi için gerekli ortam ortadan kalkmış olur ve öğrenci ders takibini bırakır.
Adaletsiz değerlendirme:
Değerlendirme öğrencinin derse olan bakışını olumlu ya da olumsuz yönde etkileyen önemli bir olgudur. Eğer, öğretmen değerlendirmeyi adil olmayan bir şekilde yaparsa bu adaletsizliğe uğrayan öğrencilerin dersle bağını koparmasına neden olur.
Değerlendirme öğrencinin derse olan bakışını olumlu ya da olumsuz yönde etkileyen önemli bir olgudur. Eğer, öğretmen değerlendirmeyi adil olmayan bir şekilde yaparsa bu adaletsizliğe uğrayan öğrencilerin dersle bağını koparmasına neden olur.
Öğretmenin tutumu:
Uzaktan eğitimde öğretmenin görevi yol gösterme, öğrenciyi dersi takip etmeye teşvik etmeye yönelik olmalıdır. Eğer öğretmen yol gösterici özelliğini bırakır otoriter bir tavır sergilerse öğrencinin derle olan ilişkisinin bitmesine neden olur.
Uzaktan eğitimde öğretmenin görevi yol gösterme, öğrenciyi dersi takip etmeye teşvik etmeye yönelik olmalıdır. Eğer öğretmen yol gösterici özelliğini bırakır otoriter bir tavır sergilerse öğrencinin derle olan ilişkisinin bitmesine neden olur.
Modellerin Temel Özellikleri
Uzaktan eğitim modellerinde üç koşul söz konusudur. Bunlar; kullanılan modelin yapısı, teknolojik boyutu ve ekonomik özelliğidir. Uzaktan eğitimde amaç, yukarıda belirtilen unsurların en uygun yanlarını birleştirerek kurumun amaçlarına, öğrencinin istek ve gereksinimlerine en uygun uzaktan eğitim modelini oluşturmaktır.
Modellerin başlıca özellikleri:
- Öğrencinin ders içeriğine ulaşması teknoloji aracılığıyla olmalı.
- Öğrenen, öğretmen ve ders materyali arasında iyi bir iletişim ve etkileşim ortamı sağlanmalı.
- Eğitim-öğretimin yapıldığı ortam fiziksel bir birliktelik gerektirebileceği gibi, sanal bir ortamda da olabilir.
- Öğrenenin ders içeriğine ulaşımı en iyi şekilde sağlanmalıdır.
- Eğitim ve öğretim süreci öğrenci merkezli olmalıdır.
- Süreçte kullanılan öğretim yöntemleri ve materyalleri öğrenenin kendi kendine öğrenmesine olanak sağlamalıdır.
Modeller arasındaki temel fark:
· Öğretim materyalinin hedef kitleye sunum şekli ve
· Öğrenenin zaman ve mekana bağlılık durumudur.
Bu farklardan dolayı modeller şu şekilde sınıflanmıştır:
· Eş zamanlı (senkron),
· Eş zamanlı olmayan (asenkron) ve
· Karma (blended) olmak üzere üçe ayrılır.
Eş zamanlı (Senkron) Uzaktan Eğitim Modeli
Bu modelde; öğretmen ve öğrencilerin herhangi bir iletişim aracı ile sesli ve/veya görüntülü olarak etkileşimde bulunduğu, derslerin anında alınabildiği bir ortam sağlar.
Eş zamanlı modelde öğrenenin ve öğretmenin dersteki rolü geleneksel sınıf ortamındakine benzer. Dersler istenilen zaman ve istenilen yerde alınamaz. Bu model grup öğrenmesini desteklemektedir.
Radyo, televizyon, telefon, uydu, internet gibi teknolojiler senkron modelde kullanılmaktadır. Bu teknolojiler aracılığıyla iki yönlü ses, iki yönlü görüntü, sesli ve görüntülü konferans uygulamalarına olanak sağlanmaktadır.
Eş zamanlı model uzak sınıf öğretimi şeklinde uygulanır. Eş zamanlı iletişim ve etkileşime dayanan uzak sınıf, öğretmen merkezlidir. Geleneksel eğitimde olduğu gibi sınıfta da dersi dinleyip not tutmalı ve sorulan sorulara yanıt vermelisiniz. Uzak sınıf öğretimini temel alan senkron uzaktan eğitim modellerinden bazıları; sesli konferans, etkileşimli televizyon, elektronik beyaz tahta, etkileşimli video konferans vb.dir.
Eş zamanlı modelde öğrenenin ve öğretmenin dersteki rolü geleneksel sınıf ortamındakine benzer. Dersler istenilen zaman ve istenilen yerde alınamaz. Bu model grup öğrenmesini desteklemektedir.
Radyo, televizyon, telefon, uydu, internet gibi teknolojiler senkron modelde kullanılmaktadır. Bu teknolojiler aracılığıyla iki yönlü ses, iki yönlü görüntü, sesli ve görüntülü konferans uygulamalarına olanak sağlanmaktadır.
Eş zamanlı model uzak sınıf öğretimi şeklinde uygulanır. Eş zamanlı iletişim ve etkileşime dayanan uzak sınıf, öğretmen merkezlidir. Geleneksel eğitimde olduğu gibi sınıfta da dersi dinleyip not tutmalı ve sorulan sorulara yanıt vermelisiniz. Uzak sınıf öğretimini temel alan senkron uzaktan eğitim modellerinden bazıları; sesli konferans, etkileşimli televizyon, elektronik beyaz tahta, etkileşimli video konferans vb.dir.
Eş Zamanlı Olmayan (Asenkron) Uzaktan Eğitim Modeli
Bu modelde öğrenci zamandan ve mekandan bağımsızdır. Bireysel öğrenmeye dayanmaktadır. Asenkron öğrenme modeli tarihsel süreç içerisinde; - Mektupla öğretim modeli,
- Çoklu ortam modeli ve
- Esnek öğrenme modeli olarak incelenebilir.
Karma (Blended) Model
Burada senkron ve asenkron uzaktan eğitim ile geleneksel eğitim tekniklerinin birleşiminden oluşan bir öğrenme ortamı ortaya konmaktadır.
Böylece doğru yerde, doğru zamanda, kendi yeteneklerinize uygun öğrenim teknolojileri ile öğrenim yapılabilir. Böyle bir modelde öğrenimin amaçları en iyi şekilde gerçekleştirilmiş olacaktır.
"http://bote.hacettepe.edu.tr/wiki/index.php/Uzaktan_E%C4%9Fitim_Modelleri"'dan alındı
Türkiye de uzaktan eğitim ilk olarak 1927 yılında eğitim sorunlarının görüşüldüğü bir toplantıda ele alınmış fakat sadece fikir bazında kalmış ve uygulamaya geçirilememiştir. Konu ile ilgili tartışmalar 1950 li yıllara kadar devam etmiştir. Türkiye'de uygulanan uzaktan eğitimin tarihi gelişimini ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;- 1927 Dönemin M.E. Bakanı Mustafa Necati tarafından tartışılması,
- 1956 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Banka ve Ticaret Hukuku araştırma Enstitüsünde başlaması,
- 1961 Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurulması,
- 1966 Mektupla Öğretim Merkezi Genel Müdürlük olması,
- 1975 Yay-Kur eğitimleri uzaktan eğitim uygulamaları gerçekleştirilmesi,
- 1978 Açık Üniversite kurulmasına karar verilmesi,
- 1981 Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinin açılması
- 1981 Anadolu Üniversitesi TRT işbirliği ile okul televizyonu kullanarak eğitim vermeye başlaması
- 1992 Milli Eğitim Bakanlı bünyesinde Açıköğretim Lisesinin açılması
- ODTÜ' de İnternet ile Eğitim kullanılarak IDEA Paketi uygulaması başlatılması.
Teknolojinin hızlı gelişimiyle orantılı olarak gelişen uzaktan eğitimin tarihsel gelişimini dört ana evreye ayırarak inceleyebiliriz. Mclendon (1999) bu evreleri şu şekilde ayırmıştır; “Mektupla Eğitim”, “Çoklu Ortam Modeli”, Tele Öğrenme Modeli” ve son olarak Esnek Öğrenme Modeli”.
Konu başlıkları
- 1 Birinci Evre: Posta ile eğitim
- 2 İkinci Evre: Çoklu Ortam Modeli
- 3 Üçüncü Evre: Tele Öğrenme Modeli
- 4 Dördüncü Evre: Esnek Öğrenme Modeli
- 5 KAYNAKLAR
Birinci Evre: Posta ile eğitim
Uzaktan Eğitimin başlangıcı sayılabilecek mektupla öğrenim, bir okul veya yetkili kurum tarafından posta vasıtasıyla yürütülen öğretim yöntemidir. Mektupla öğrenim, kültürel gelişim ve mesleki eğitim için hemen her bilim dalında eğitim sağlamıştır. Özellikle fiziksel engelliler ve eve bağlı olanlar için ideal olan mektupla öğrenim kursları, körler ve sağır çocukların anne-babaları için de özel programlar düzenlenmiştir. İş çevreleri, dernekler ve silahlı kuvvetler, mektupla öğrenimden yoğun biçimde yararlanmış olan kurumlardır. 1840 yılında, İngiltere’de, bir stenograf olan Pitman, mektupla steno öğretmeye başlamıştır. Pitman, gerçekleştirdiği uzaktan eğitim uygulamalarıyla, öğrencilere eğitim vermiştir. Bu eğitim uygulamalarında, öğrencilere İncil’de yer alan küçük parçaları steno ile yazmayı öğretmiştir. Bu derslerde öğrencilerin başarıları da notla değerlendirilmiştir. 1919 yılında ABD' de eğitim ile ilgili ilk radyo istasyonu kurulana kadar mektupla eğitim hızlı bir şekilde farklı ülkelerde kullanım alanı bulmuştur. Türkiye de ilk uzaktan eğitim uygulaması 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsünde başlatılmıştır. Bankada çalışanların hizmet içinde yetiştirilmesini amaçlayan bu çalışmada banka çalışanları mektupla öğrenim görmüşlerdir. 1958 yılında ise Türk Eğitim Sisteminde uzaktan eğitim uygulamasında ilk önemli adımın atıldığı görülmüştür. Bu önemli adım Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Mektupla Öğretim Merkezi kurup dışarıdan okul bitirmek isteyenlere hazırlık kurslarının mektupla verilmeye başlamasıdır. 1974 yılında Mektupla Öğretim Merkezi, Mektupla Öğretim Okuluna dönüştürülmüştür. Üçüncü aşamada ise Uzaktan öğretimin yüksek öğretim kademesine girmesidir. İlk girişim ise 1974 yılında Mektupla Yüksek Öğretim Merkezinin kurulmasıdır. Bu merkez 1983 yılında Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu adını almıştır.
Uzaktan Öğretimin yüksek öğretim kademesindeki bu girişimlerinin yerini 15 ay sonra (YAYKUR) Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu almıştır. Bu kurum çeşitli nedenlerle başarısız olmuş ve 1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yüksek öğretim yasası nedeniyle ve aynı yasa ile Anadolu Üniversitesi bünyesinde Açık Öğretim Fakültesi kurulmuştur.
Bu modelin en büyük dezavantajı ise iletişim sorunlarına neden olabilen bir model olmasıdır. Posta sistemini kullanan mektupla eğitim modelinde öğrencilere tanınan eşitlik ilkesi bazı durumlarda ortadan kalkabilir. Posta dağıtımında yaşanan sıkıntılar, kayıplar veya gecikmeler öğrencilerin eğitimini direk olarak etkiler. Ayrıca bu model öğrencilerin gurup çalışmasına elverişli bir model değildir bunun için gelişen teknolojiyle birlikte uzaktan eğitim alanında da, mektupla eğitim modelinden diğer evrelere geçişler yaşanmıştır.
İkinci Evre: Çoklu Ortam Modeli
Radyo ve televizyon, ilk olarak 1919’da ABD'de eğitimsel yayın yapan bir radyo istasyonunun kurulması ile beraber ilgi odağı olmuş ve şu ana kadar da geçerliliğini sürdürebilmiştir. Ekonomik, zaman ve mekâna bağlı olmaksızın, kitle yayınına uygun, görsel ve işitsel öğeleri kolayca aktarabilme özellikleriyle uzaktan eğitimde bir çığır açmıştır. Ayrıca kolayca kayıt altına alınabilme, tekrar tekrar izlenebilme ve diğer sistemlere uyumlu olması radyo ve televizyonu uzaktan eğitimin önemli bir aracı haline getiriyor. Bugünlerde radyo ve televizyon çeşitli sosyo-kültürel tabakadan birçok insana hitap edebilmektedir. Bu da uzaktan eğitimde çoklu ortam araçlarının kullanılabilirliğini önemli ölçüde artırmaktadır. Radyo ve televizyon aracılığıyla verilen eğitimsel yayınların yapısı yapılan yayının kapsamına göre değişiklik gösterir. Ulusal yayın yapan bir televizyon kanalının yaptığı yayınla bölgesel yayın yapan bir radyo arasında ciddi farklılık vardır. Mesela “Elazığ-Fırat Üniversitesi Radyo-Televizyonu il yayınının, ulusal yayın yapan TRT televizyon programlarının gerek içerik, gerek yayın saatleri yönünden farklı olacağı doğaldır.”(Emre, 2004). Uzaktan eğitimde kullanılan her araç gibi radyo ve televizyonun da dezavantajları vardır. İlk akla gelen etkileşimin tek yönlü olmasıdır. İzleyiciye ileti verilir ama bir tepki alınamaz. Bu da konunun etkili bir şekilde öğrenilmesini kısıtlar. Klasik öğrenme ortamından örnek verecek olursak derste sürekli konuşanın öğretmen olduğu ve öğrencilerin hiçbir müdahalede bulunmadığı bir sınıf ortamını düşünelim. Böyle bir ortamda öğrenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleştiği söylenemez. Diğer bir aksaklık ise radyo veya televizyon yayınını herkesin yararlanabileceği bir saatte yayınlamanın zorluğudur. Bu da eğitim materyalinin öğrenciye ulaşmasını zorlaştırmaktadır. Radyo ve televizyonun uzaktan eğitimdeki kullanımının tarihsel gelişimini sıralayacak olursak:- 1919 ABD'de ilk eğitim ile ilgili radyo istasyonu kurulmuştur.
- 1920 ile 1930 arasında 200’ün üstünde eğitim amaçlı radyo istasyonuna lisans verilmiştir.
- 1929 yılında Ohio hava okulu radyo eğitim yayınları ile model olmuştur.
- 1932- 1937 ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başlamıştır. Daha sonra 242 kanal daha eğitim yayınına katıldı.
- 1951’de Western Reserve Üniversitesi bazı dersleri televizyon yoluyla vermeye başladı.
- 1970’den sonra kablo ve uydu aracılığıyla eğitimsel TV yayınları verilmeye başlandı.
- ABD’nin yanı sıra İngiltere’de BBC aracılığıyla, Kanada’da çeşitli televizyon kuruluşları aracılığıyla, İsrail’de “Every Man’s University” isimli TV programlarıyla uzaktan eğitime katkıda bulundular.
- Hindistan’da uydu ile televizyon öğretimi yaygın biçimde kullanılmaktadır.
- Türkiye'de ise 1981 yılından bu yana Anadolu Üniversitesi - TRT işbirliği ile okul televizyonu hizmet vermektedir.
- 1990’dan itibaren Fırat Üniversitesi değitimsel radyo ve televizyon yayını yapmaya başladı.
Üçüncü Evre: Tele Öğrenme Modeli
Üçüncü nesil tele öğrenme modeli sesli konferanslar, video konferanslar, görsel metin tabanlı konferanslar ve canlı televizyon ve radyo yayınlarını kapsar. İki yönlü ses, iki yönlü görüntülü sesli ve görüntülü konferans uygulamalarına verilen genel isim olan senkron model, aynı zamanda tele öğrenme modeli olarak da bilinir. Video konferans iki ya da daha fazla bölgede eş zamanlı olarak ses ve görüntü transferine olanak sağlayan bir etkileşimli telekonferans teknolojisidir. Video konferans, farklı yerlerdeki insanların oturdukları yerde sanki yüz yüzeymişçesine birbirleriyle iletişime geçebilmelerini sağlar. 2 çeşit video konferans vardır.- Bir Noktayla Video Konferans
- Birden Çok Noktayla Video Konferans
Birden Çok Noktayla Video Konferans: Farlı yerlerde olan çok sayıda insanın bulundukları yerlerden birbirleriyle buluşmasıdır. Bu teknoloji sayesinde de aynı yerde bulunamayan öğretmenler öğrencilere ders anlatabilir ve öğrenciler de takıldıkları yerleri sorabilirler. Çok noktayla video konferans kullanılarak yapılan öğretimlere örnek olarak, Ahmet Yesevi Üniversitesi'nde verilmekte olan uzaktan eğitim dersleri sayılabilir. Bu üniversitenin ilk kurulduğu yıllarda bazı bölümlerin dersleri tamamen video konferans yöntemiyle Türkiye’den anlatılmıştır.
Uzaktan eğitimin üçüncü neslindeki bir diğer uygulamada canlı Televizyon ve radyo yayınlarıdır. Bu yayınlara öğrenciler bilgisayar ve mail aracılığıyla veya telefon ya da faxla katılarak sorularını canlı yayın esnasında programı sunan öğretmen veya ögretmenlere ilete bilmektedirler. Ülkemizde ise bu uygulamaya örnek olarak, Anadolu Üniversitesi'nde uzaktan öğretim için İktisat, İşletme ve Açıköğretim fakülteleri öğrencilerine sınava hazırlık olması amacıyla canlı yayın programları hazırlanıp sunulması verilebilir.Bu programlar 26-30 mart 2007 tarihleri arasında ve 21:30 23:20 saatleri arasında TRT4'ten yayınlanmıştır. Bu canlı yayın programlarında 6 ders ve her ders için 30 dakikalık süreler mevcuttur. Genel Muhasebe, Genel Matematik, İktisada Giriş, Maliyet Muhasebesi, İstatistik, Finansal Yönetim derslerinde önceki yıllarda sorulan örnek sorular cevaplandırılmıştır. Bu uygulamanın amacı ise öğrencileri sınavlara daha iyi hazırlayabilmektir. Bu uygulamada öğrenciler canlı yayına telefonla bağlanarak derslere katılıp takıldıkları yerleri öğretmenlerine sorabiliyorlardı. Bu şekilde canlı yayına katılıp soru sorabilmek, sadece soruyu soran öğrenci için değil dersi takip eden diğer öğrenciler için de çok yararlı olmaktadır. Öğrenciler derslerle ilgili soracakları soruları faks (0222-320 07 58, 320 10 58, 330 46 26) ve e-mail (aofak@anadolu.edu.tr ) yoluyla ayrıca da açıköğretim bürolarına dosya kağıdına yazarak elle de ulaştırabilmektedirler.
Dördüncü Evre: Esnek Öğrenme Modeli
Esnek uzaktan eğitim modelinde etkileşimli çoklu ortamlar, internet vasıtasıyla web tabanlı kaynaklara ulaşım, iletişimi internet tabanlı yapmak ve kullanıcıya otomatik cevap veren sistemleri kullanmak, sanal kampüs ortamları oluşturmak yer almaktadır. Uzaktan eğitim teknolojilerini karşılaştırdığımızda yeni teknolojilerin eskilere öğrenme ve kaynak açısından daha etkili ve sınırlılıklarının daha az olduğunu görüyoruz. Yeni teknolojiler bireye zaman, mekan ve öğrenme hızında esneklik sağlıyor. Kurum maliyetlerinin azalması ve bununla rafine edilmiş bilgi en etkileşimli vasıtalarla öğrenciye sunulmaktadır.
Bu eğitim modelinin sunduğu esnek öğrenim birçok üniversitenin bu sisteme geçmesine neden olmuştur. Bu modelin öğretim elemanına, öğretim mekanı ve zamanına gerek duymaksızın ders verme imkânı sağlaması uzaktan eğitime geçilmesinin başlıca sebeplerindendir. Artı uzaktan eğitim veren öğretmenlerin daha disiplinli, motive edilmiş ve olgun oldugundan öğrenci ve öğretmene eşit temelde çalışma ortamı sağlaması uzaktan eğitimin tercih edilmesinin sebeplerindendir. Bunların yanı sıra Daugherty ve Funke (1998) ‘e göre uzaktan eğitimin öğrencilerin katılımı açısından teknik üstünlükleri de vardır. Mesela, 24 saat erişimin olduğu bir sistemin olması, öğrencilerin fiziksel katılımını gerektirmemesi ve planlamada çatışmanın olmaması gibi teknoloji temelli uygulamaların oluşturduğu üstünlüklerdir.
Bütün bu üstünlüklere rağmen uzaktan eğitimde bir sınırın gözetilmesi söz konusu olabilir. Örneğin uzaktan eğitimin kurslara uygulanması sistemin öğretim planlaması ve içerik hazırlamasında zaman tasarrufuna büyük katkıda bulunabilir. Bu kurslar bunun yanı sıra teknolojiyle önlemeye çalışsalar da personel öğrenci iletişiminin azalması sorunuyla karşılaşabilirler.
Bu eğitim modelinin sunduğu esnek öğrenim birçok üniversitenin bu sisteme geçmesine neden olmuştur. Bu modelin öğretim elemanına, öğretim mekanı ve zamanına gerek duymaksızın ders verme imkânı sağlaması uzaktan eğitime geçilmesinin başlıca sebeplerindendir. Artı uzaktan eğitim veren öğretmenlerin daha disiplinli, motive edilmiş ve olgun oldugundan öğrenci ve öğretmene eşit temelde çalışma ortamı sağlaması uzaktan eğitimin tercih edilmesinin sebeplerindendir. Bunların yanı sıra Daugherty ve Funke (1998) ‘e göre uzaktan eğitimin öğrencilerin katılımı açısından teknik üstünlükleri de vardır. Mesela, 24 saat erişimin olduğu bir sistemin olması, öğrencilerin fiziksel katılımını gerektirmemesi ve planlamada çatışmanın olmaması gibi teknoloji temelli uygulamaların oluşturduğu üstünlüklerdir.
Bütün bu üstünlüklere rağmen uzaktan eğitimde bir sınırın gözetilmesi söz konusu olabilir. Örneğin uzaktan eğitimin kurslara uygulanması sistemin öğretim planlaması ve içerik hazırlamasında zaman tasarrufuna büyük katkıda bulunabilir. Bu kurslar bunun yanı sıra teknolojiyle önlemeye çalışsalar da personel öğrenci iletişiminin azalması sorunuyla karşılaşabilirler.
UZAKTAN EĞİTİMDE KULLANILAN TEKNOLOJİLER
Uzaktan eğitimde tarihi süreçlerinde teknolojini gelişmesine paralel olarak kullanılan araç ve ortamlarda değişiklikler ve yenilikler olmuştur.
Bunu süreçte kullanılan teknolojileri:
Gazete, mektup
Zaten ilk uzaktan eğitim uygulamalarında gerçekleştiren mektuplaşma sisteminde de öğrencilere basılı materyallerin gönderilip alınması ile oluşmakta idi.
Uzaktan eğitimde kullanılan en yaygın basılı teknolojileri biçimi gazete ve mektupla yapılan biçimidir. Belirli zaman aralıkları ile UE katılan öğrencilere katılan öğrencilere ders konuları, notları veya çeşitli bilgilendirmelerin gönderilmesi veya bunların gazete, dergi gibi araçlarda yayınlaması şeklinde gerçekleşir.
Gelişen teknolojiler ile birlikte Uzaktan eğitimde de kullanılan araçlar ve ortamlarda daha nitelikli ve etkili olmaya başladı.
Basılı teknolojilerde harcanan zaman ve maliyet düşünüldüğünde; elektronik teknolojilerle yapılan materyaller daha düşük maliyetlerde ve kısa zamanda basılı materyaller göre daha etkili olmaktadır.Radyo, TV, bilgisayar ve internet teknolojileri sayesinde Uzaktan Eğitim uygulamaları çok geniş kitlelerle yapılabilmektedir.
Radyo ve televizyon yayın yapma yıllarından beri eğitim alanında da çeşitli programlar oldu ve hala olmaktadır. Çeşitli alıcı ve verici aygıtlar sayesinde bir yerden yapılan yayın kilometrelerce uzaktaki insanlara ulaşabilmektedir. Özellikle uydular sayesinde kıtalar arası yayınlara yapılabilmektedir.
Ama bu yayınlarda elektromanyetik dalgalar kullanıldığında hava şartları ve yeryüzü şekillerine göre yayınlarda aksamalar veya kesitler olabilmektedir. Ülkemizde TRT 4 kanalı Açık lise ve Açık öğretim derslerini hala yayını sürdürmektedir.
Video teknolojileri sayesinde de bir eğitsel yayınlar kasetlere kayıt edilip istenildiği zaman izlenebilmektedir.
Artık günümüzde en yaygın kullanılan iletişim araçlarından biri şüphesiz bilgisayarlardır. Günlük hayatımızda çoğu işimizi bilgisayar ve bilgisayar programları sayesinde gerçekleştirmekteyiz.
İnternet ise şu an kullanılan en yaygın iletişim ve bilgi edinme/paylaşım ağıdır. Özellikle e-postalarla bireyler birbirleri ile hızlı bir şekilde haberleşebilmektedir. Ayrıca gönderdikleri iletilere çeşitli dosyalar ekleyip bunları da birbirlerine transfer edebilmektedir. Çeşitli görsel, işitsel programlar sayesinde etkili ve kaliteli içerikli materyaller, etkileşimli programlar oluşturup bunlar CD denilen taşınabilir araçlarla çoğaltılıp dağıtılabilmektedir. Böylece bireyler kendi öğrenme hızlarında zaman ve mekandan bağımsız olarak öğrenme süreçlerini biçimlendirebilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder